Barnavernd
Markmið barnaverndarlaga er að tryggja að börn sem búa við óviðunandi aðstæður eða börn sem stofna heilsu sinni og þroska í hættu fái nauðsynlega aðstoð. Það er því hlutverk barnaverndar að styrkja fjölskyldur í uppeldishlutverki sínu og beita þeim ráðstöfunum sem ætla má að séu barni fyrir bestu. Með börnum er átt við einstakling innan 18 ára aldurs.
Barnaverndartilkynning
Barnaverndarlög nr. 80/2002 leggja þær skyldur á almenning að gera barnaverndarnefnd viðvart ef þess verður vart að barni sé misboðið, uppeldi þess vanrækt eða aðbúnaði þess svo áfátt að því geti stafað hætta af. Sérstakar skyldur eru lagðar á lögreglu, og þá sem hafa afskipti af börnum, s.s. kennara, dagforeldra, presta, lækna, ljósmæður, hjúkrunarfræðinga, sálfræðinga og félagsráðgjafa um að tilkynna slík mál til barnaverndarnefndar.
Samningur Hveragerðisbæjar og Sveitarfélagsins Ölfuss um barnaverndarþjónustu
Hvernig er tilkynnt?
Haft er samband við félagsráðgjafa í síma 483-4000 á opnunartíma bæjarskrifstofu sem er frá 9-16 alla virka daga. Ef tilkynna þarf utan skrifstofutíma er haft samband við neyðarlínuna í síma 1-1-2. Tilkynnandi getur óskað nafnleyndar gagnvart þeim sem tilkynnt er um nema sérstakar ástæður mæli gegn því. Tilkynningar sem berast frá starfsmönnum stofnana skulu berast í nafni stofnunar og vera skriflegar. Hægt er að senda tölvupóst á barnavernd@hveragerdi.is
Nafnleynd
Samkvæmt 19. gr. barnaverndarlaga nr. 80/2002 verður hver sá sem tilkynnir til barnaverndarnefndar að segja á sér deili. Tilkynnandi getur óskað eftir nafnleynd gagnvart öðrum en nefndinni og skal það virt nema sérstakar ástæður mæli gegn því.
Hver getur tilkynnt til barnaverndar?
Öllum er skylt að tilkynna til barnaverndar ef þeir hafa ástæðu til að ætla að barn búi við óviðunandi uppeldisaðstæður, verði fyrir ofbeldi eða annarri vanvirðandi háttsemi eða stofni heilsu sinni og þroska í alvarlega hættu. Einnig er skylt að tilkynna ef grunur leikur á að lífi ófædds barns sé stofnað í hættu.
Almenningur getur tilkynnt til barnaverndar undir nafnleynd. Það þýðir að þó barnaverndarstarfsmaður fái nafn og símanúmer hjá þeim sem er að tilkynna þá mun starfsmaðurinn halda því leyndu fyrir þeim sem málið snýr að. Þeir sem hafa afskipti af börnum, svo sem starfmenn leikskóla, skóla, frístunda, heilbrigðisstofnanna o.s.f., er skylt að tilkynna til barnaverndar en þessir aðilar geta ekki tilkynnt undir nafnleynd.
Hvað gæti legið að baki tilkynningum um aðstæður barna og unglinga?
- Líkamleg og tilfinningaleg vanræksla
- Líkamlegt, andlegt eða kynferðislegt ofbeldi og misnotkun
- Ung börn skilin eftir gæslulaus eða í umsjá annarra barna
- Eldri börn skilin eftir gæslulaus langtímum saman og þurfa að sjá um sig sjálf
- Léleg skólasókn, skólaskyldu ekki sinnt
- Afbrot, árásargirni
- Heilsugæslu eða læknisaðstoð ekki sinnt þrátt fyrir þörf
- Endurtekin slys og óhöpp sem hægt hefði verið að fyrirbyggja
- Endurteknir áverkar sem barn á erfitt með að útskýra
- Vannæring
- Lélegur fatnaður og umhirða sem samræmist ekki aðstæðum
- Óeðlileg útivist og endurtekin brot á útivistarreglum
- Áfengis- eða vímuefnaneysla foreldra
- Almennt vanhæfi foreldra
Hverjar eru skyldur barnaverndarnefndar?
Þegar barnavernd hefur fengið tilkynningu um barn, meta barnaverndarstarfsmenn hvort ástæða sé til að kanna málið nánar. Foreldrar barns eru í flestum tilvikum látnir vita af tilkynningu og vinnunni sem mun fara í gang. Undartekning á því er ef barn er talið vera í hættu í umsjá foreldra og það er talið þjóna hagsmunum barnsins að foreldri viti ekki af könnuninni í bili.
Vinna barnaverndar, sem fer af stað þegar ákvörðun hefur verið tekinn um að kanna skuli málið, felst í því að fá greinargóðar upplýsingar um barnið og hagi þess, svo stuðningur og aðstoð við barn, foreldra og fjölskyldu verði sem markvissastur. Í flestum tilfellum felst stuðningur barnaverndar í stuðningsviðtölum, ráðgjöf, fræðslu og leiðbeiningum. Eins getur barnavernd útvegað barni stuðningsfjölskyldu, verið í samtarfi við skóla og leikskóla o.fl.
Gangi samstarf milli barnaverndar og foreldra ekki upp og aðstæður barns eru enn taldar óviðunandi getur reynst nauðsynlegt að barn fari í fóstur. Mikilvægt er að hafa í huga að fósturráðstöfun kemur aðeins til greina ef öll önnur og vægari úrræði hafa ekki skilað tilsettum árangri.
Hvað er hægt að gera í barnaverndarmálum?
Úrræði sem beitt er skv. barnaverndarlögum og lúta að þörfum barna og fjölskyldna eru:
- Leiðbeina foreldrum um uppeldi og aðbúnað barns.
- Stuðla að því í samvinnu við hlutaðeigandi stofnanir að beitt verði úrræðum skv. öðrum lögum.
- Útvega barni viðeigandi stuðning og meðferð
- Tilsjónarmaður – aðstoða foreldra við að sinna uppeldiskyldu sinni.
- Persónulegur ráðgjafi – ráðgjöf, tómstundir, rjúfa félagslega einangrun
- Stuðningsfjölskylda – taka á móti barni til vistunar.
- Aðstoða foreldra eða þungaða konu við að leita sér meðferðar.
- Vista barn um skamman tíma utan heimilis á meðferðarstofnun,vistheimili eða fósturheimili.
- Ráðstafa barni í fóstur